Οδηγός σχεδίασης αρδευτικού συστήματος

Οι οδηγίες αυτές αποτελούν έναν πρακτικό οδηγό σχεδίασης αρδευτικού συστήματος βήμα προς βήμα και απευθύνονται στον ερασιτέχνη, που χωρίς να έχει προηγούμενες γνώσεις, θέλει να φτιάξει το αυτόματο πότισμα του κήπου του, μόνος του. 

Σκοπός μας είναι η περιγραφή της μέθοδου που εφαρμόζεται για την σχεδίαση ενός αρδευτικού, χωρίς να επισερχόμαστε σε λεπτομέρειες σε κάθε σημείο της σχεδίασης, λεπτομέρειες που συνήθως χρειάζονται γνώσεις υδραυλικής. Για τον σκοπό αυτό και κυρίως για τον προσδιορισμό της διαμέτρου των σωλήνων που απαιτείται, καθώς και τον αριθμό εκτοξευτήρων (Pop-ups) που μπορούν να ποτίζουν συχρόνως, χρησιμοποιούνται εμπειρικά δεδομένα και η συνήθης πρακτική και όχι επιστημονική μεθοδολογία υπολογισμού, που όπως προαναφέραμε απαιτεί γνώσεις υδραυλικής.

 

Οδηγός αυτόματου ποτίσματος βήμα προς βήμα

 

Βήμα 1ο: Τι είναι και από τι αποτελείται ένα αρδευτικό σύστημα

 

Μέρη του αρδευτικού συστήματος:     

• Η πηγή του νερού.     Αυτή μας καθορίζει πόση πίεση και πόση ποσότητα νερού έχουμε. Οι παράμετροι αυτοί είναι σημαντικές για την σχεδίαση του αυτόματου ποτίσματος. Επίσης σημαντικό είναι και η ποιότητα του νερού (π.χ. αλατότητα του νερού, ύπαρξη άμμου στο νερό κ.τ.λ.)    
• Οι ηλεκτροβάνες ή χειροκίνητες βάνες.     Αυτές είναι βάνες που ανοίγουν και κλείνουν την παροχή νερού στα επιμέρους μέρη του αρδευτικού μας δικτύου.    
• Ο προγραμματιστής.     Αυτός συνδέεται με τις ηλεκτροβάνες και ρυθμίζει το πότε θα ανοίγουν και την διαδοχική σειρά με την οποία ανοίγουν αυτές.    
• Οι γραμμές άρδευσης.     Οι γραμμές άρδευσης είναι τα επιμέρους κομμάτια του δικτύου μας, που το καθένα ποτίζει και ένα κομμάτι του κήπου μας, είτε είναι γκαζόν είτε φυτά. Αποτελούνται από τον σωλήνα που πάνω σε αυτόν τοποθετούνται τα pop-up ή τα διάφορα είδη μπεκ, ανάλογα με το τι θέλουμε να ποτίσουμε.

Το νερό από την πηγή από την οποία το παίρνουμε και αφού παρεμβάλουμε ένα φίλτρο, οδηγείται μέσω του κύριου αγωγού στις ηλεκτροβάνες. Από την κάθε μία ηλεκτροβάνα ξεκινάει ένας δευτερεύων σωλήνας, που μπορεί να διακλαδώνεται, πάνω στον οποίο τοποθετούνται τα pop-up ή τα διάφορα μπέκ, ανάλογα με το τι θέλουμε να ποτίσουμε. Κάθε δευτερεύων σωλήνας αποτελεί και μία γραμμή άρδευσης. Ο κήπος μας μπορεί να έχει όσες γραμμές άρδευσης είναι απαραίτητες για να τον καλύψουμε όλον. Τέλος κάθε ηλεκτροβάνα συνδέεται με τον προγραμματιστή μέσω καλωδίου.

 

Βήμα 2ο: Συλλογή απαραίτητων πληροφοριών

 

Βήμα 2-1 : Πίεση & παροχή νερού

Πίεση νερού:     Η πίεση του νερού εξαρτάται από πού παίρνουμε το νερό.

Οι δυνατές περιπτώσεις είναι δύο.     

• Περίπτωση 1η: Το νερό το παίρνουμε από το δίκτυο ύδρευσης της περιοχής μας.     Σε αυτή την περίπτωση το νερό το παίρνουμε από μία βρύση στον κήπο μας ή στην βεράντα μας αντίστοιχα. Την πίεση του νερού μπορούμε να την μάθουμε με ένα τηλεφώνημα στην εταιρεία ύδρευσης της περιοχής μας. Συνήθως είναι περίπου 4 Atm.     Σημείωση: Δεν είναι απαραίτητο να μάθουμε ακριβώς πόση είναι η πίεση, μας αρκεί να ξέρουμε ότι είναι περίπου π.χ. 4 Atm.    
• Περίπτωση 2η: Το νερό το παίρνουμε από αντλία ή πιεστικό.     Σε αυτή την περίπτωση έχουμε μία δεξαμενή με νερό ή ένα πηγάδι ή μία γεώτρηση και με την βοήθεια μίας αντλίας ή ενός πιεστικού παίρνουμε νερό. Όλες οι περιπτώσεις που δεν έχουν να κάνουν με δίκτυο ύδρευσης, όσο σύνθετες και αν είναι, στο τέλος καταλήγουν να παίρνουμε νερό από μία αντλία ή ένα πιεστικό.     Την πίεση του νερού μπορούμε να την δούμε να αναγράφεται πάνω στην καρτέλα της αντλίας (Το σύμβολο είναι P). Συνήθως δίνεται σαν ένα εύρος τιμών, π.χ. 2-6 Atm. Αυτό γιατί η πίεση της αντλίας είναι συνάρτηση της παροχής της και ο κατασκευαστής της αντλίας, μας λέει ότι η αντλία μπορεί να δουλέψει με 2Atm πίεση και να βγάζει π.χ. 6m3 νερό ή με 6 Atm πίεση και να βγάζει π.χ 1m3 νερό. Το πού θα δουλεύει πραγματικά η αντλία εξαρτάται από την ρύθμισή της. Θα πρέπει να ρωτήσετε τον τεχνικό που σας έκανε την εγκατάσταση της αντλίας ή το μαγαζί που την αγοράσατε να σας πούνε σε ποιά πίεση και με ποιά παροχή νερού θα δουλεύει η αντλία σας.     Σημείωση: Χρειάζεται μελέτη για να υπολογιστεί με ακρίβεια που θα δουλεύει ακριβώς η αντλία μας. Εμάς μας αρκεί να ξέρουμε ότι έχει την δυνατότητα να βγάλει π.χ. στις 4Atm περίπου 5m3 νερό.  

Παροχή νερού:     Η παροχή νερού είναι η ποσότητα νερού ανά ώρα που έχουμε διαθέσιμη.

Είναι προφανές ότι αν π.χ. έχουμε 2m3 ανά ώρα, με όση πίεση και να το έχουμε αυτό το νερό, δεν μπορούμε να σκορπίσουμε με τεχνητή βροχή ή με σταλάκτες παρά αυτά τα 2m3 ανά ώρα. Η πίεση μας βοηθάει μόνο να τα διανέμουμε σε μεγαλύτερη ακτίνα.     

• Περίπτωση 1η: Το νερό το παίρνουμε από το δίκτυο ύδρευσης της περιοχής μας.     Σε αυτή την περίπτωση ρωτάμε την εταιρεία ύδρευσης της περιοχής μας.     Εναλλακτικά μπορούμε να πάρουμε ένα μπουκάλι 1,5 Lt και να χρονομετρήσουμε σε πόσα δευτερόλεπτα θα γεμίσει. Αν π.χ. γεμίσει σε 10 sec έχουμε παροχή 1,5lt ανά 10 sec. Καλό είναι να μετατρέψουμε την παροχή σε m3 ανά ώρα. Κάνουμε την πράξη (1,5/10)*3.6= 0.54 m3 ανά ώρα.    

Σημείωση: Πάλι δεν χρειαζόμαστε την παροχή με ακρίβεια, αρκεί να την ξέρουμε ότι περίπου είναι π.χ. 4 m3 ανά ώρα.    

• Περίπτωση 2η: Το νερό το παίρνουμε από αντλία ή πιεστικό.     Σε αυτή την περίπτωση ισχύουν όσα αναφέραμε και στην πίεση. Στο καρτελάκι της αντλίας αναφέρεται το έυρος της παροχής. ( Το σύμβολο είναι Q)  

Αποτέλεσμα Βήματος 2-1:     Θα πρέπει να γνωρίζουμε πόση πίεση σε Atm και πόση παροχή σε m3 ανά ώρα έχουμε από την πηγή του νερού μας. 

Σημείωση: Συνήθως 4 Atm με 5 m3/h είναι αρκετά για ένα αυτόματο πότισμα. Πίεση μικρότερη από 3 Atm και παροχή μικρότερη από 2 m3/h είναι ανεκτά για το πότισμα βεράντας ή παρτεριών μέχρι 100-200 m2. Για μεγαλύτερους κήπους είναι οριακά και μπορεί να έχουμε πρόβλημα, οπότε θα πρέπει να βρούμε λύση ώστε η πηγή του νερού μας να δίνει μεγαλύτερη πίεση και παροχή, π.χ. βάζοντας αντλία ή αλλάζοντας αντλία με μεγαλύτερης δυναμικότητας.

 Βήμα 2-2 : Σχεδιάγραμμα του κήπου

Σε ένα χαρτί μιλιμετρέ σχεδιάστε τον κήπο σας υπό κλίμακα. (π.χ. κάθε πραγματικό μέτρο να αντιστοιχεί σε 2 τετραγωνάκια στο χαρτί) Στο σχέδιο θα πρέπει να σχεδιάσετε τις περιοχές που θα μπούνε θάμνοι, τα δένδρα, τις περιοχές με γκαζόν, τα παρτέρια και τυχόν διαδρόμους που έχετε ή θα φτιάξετε στον κήπο σας. Παράδειγμα ενός τέτοιου σχεδίου φαίνεται παρακάτω.  Σημείωση: Μετρήστε και σχεδιάστε με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια μπορείτε. Σε κάθε πλευρά να σημειώνετε και τα αντίστοιχα μέτρα. Πολλά προβλήματα στο αυτόματο πότισμα ξεκινάνε από το λάθος μέτρημα των διαστάσεων, γι'αυτό δείξτε λίγο περισσότερο προσοχή στην σχεδίαση.  Κατεβάστε και εκτυπώστε χαρτί μιλιμετρέ εδώ

Αποτέλεσμα Βήματος 2-2:     Στο τέλος του βήματος αυτού θα πρέπει να έχετε στα χέρια σας ένα σχεδιάγραμμα του κήπου σας

 

Βήμα 3ο: Επιλογή και τοποθέτηση Pop-up και σταλλάκτων

 

Βήμα 3-1 : Επιλογή Εκτοξευτήρων (Pop-up)

Σημείωση: Για πιο καλήτερη κατανόηση του βήματος, κάντε πρίν μια ανάγνωση στο βήμα 3-2. 

Οι εκτοξευτήρες χωρίζονται σε στατικούς, γραναζωτούς και κρουστικούς. Οι στατικοί έχουν στο πάνω μέρος τους στόμιο, ενώ οι γραναζωτοί και οι κρουστικοί έχουν ακροφύσιο. 

Πίεση νερού: Το κάθε στόμιο ή ακροφύσιο ανάλογα με την πίεση του νερού, εκτοξεύει το νερό σε μια ορισμένη ακτίνα. Υπάρχει μια ελάχιστη πίεση νερού όπου το pop-up δεν μπορεί να ανυψωθεί καθόλου. Αυτή συνήθως είναι μικρότερη από 2 Atm. Για κάθε μεγαλύτερη πίεση νερού εκτοξεύει και σε μεγαλύτερη ακτίνα, μέχρι μία μέγιστη πίεση όπου φτάνει και την μέγιστη ακτίνα του. Αν θέλουμε να καλύψουμε μεγαλύτερη ακτίνα αλλάζουμε μοντέλο pop-up, με άλλο που να έχει μεγαλύτερες δυνατότητες. 

Παροχή νερού: Επίσης κάθε στόμιο ή ακροφύσιο, για να δημιουργήσει τεχνητή βροχή στην επιφάνεια που καλύπτει με την ακτίνα του, χρειάζεται να έχει και την αντίστοιχη ποσότητα νερού, σε μ3 ανά ώρα. Αν η παροχή νερού στο pop-up είναι μικρότερη από αυτή που απαιτείται, τότε αρχίζουμε να μην έχουμε ομοιόμορφη κάλυψη της επιφάνειας και αν η παροχή είναι πολύ μικρή, το pop-up δεν ανυψώνεται καθόλου. Είναι προφανές ότι αν στείλουμε μια σταγόνα νερού με 10Atm πίεση στο pop-up δεν είναι αρκετή για να το ανυψώσει.  Έτσι για κάθε pop-up και για κάθε συγκεκριμένο στόμιο ή ακροφύσιο του pop-up έχουμε έναν πίνακα από τον κατασκευαστή του, που μας λέει, για τις διάφορες πιέσεις νερού, σε πόση ακτίνα εκτοξεύει το νερό και πόση παροχή νερού θέλει για να κάνει τεχνητή βροχή.  Παράδειγμα τέτοιου πίνακα φαίνεται δίπλα. Στον πίνακα αυτό βλέπουμε ότι για το ακροφύσιο (nozzle) π.χ. 2 και για πίεση νερού π.χ. 2.1 Atm (1 Atm = 1 Bar) θα έχουμε ακτίνα διαβροχής (Radius) 8,8m και χρειζόμαστε 0,16 m3/h παροχή νερού (Flow).

Σημείωση: Ο πίνακας ακροφυσίων ή στόμιων κάθε pop-up βρίσκεται στην καρτέλα κάθε προϊόντος, από όπου μπορείτε να τον εκτυπώσετε.  Από τον παρακάτω πίνακα μπορείτε να βρείτε τι μέσο άρδευσης ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες ποτίσματος σας.

Αποτέλεσμα Βήματος 3-1:     Στο τέλος του βήματος αυτού θα πρέπει να έχετε αποφασίσει τι μέσο ή μέσα θα χρησιμοποιήσετε για να ποτίσετε τον κήπο σας (π.χ. στατικούς και σταλάκτες). Για τα μέσα αυτά θα πρέπει να ξέρετε τι μοντέλα σας ενδιαφέρουν, ανάλογα με το κόστος τους και σε τι ακτίνες εκτοξεύουν νερό και τι παροχές αυτά χρειάζονται.  

 

Επεξήγηση πίνακα ακροφυσίων
Nozzle	Ο αριθμός ακροφυσίου. Τα ακροφύσια, αναγράφουν τον αριθμό τους, πάνω τους.
Bars	Η πίεση. 1 Bar = 1 Atm
Radius	Η ακτίνα εκτόξευσης του νερού
Flow	Η παροχή νερού.

 

 Βήμα 3-2 : Διάταξη εκτοξευτήρων (Pop-up)

 Ας υποθέσουμε ότι έχεται ένα pop-up που ποτίζει μια ακτίνα 1μ και θέλετε να ποτίσετε έναν κήπο 200 μ2. Θα χρειαστείτε μερικές δεκάδες τέτοια pop-up να βάλετε. Αν επιλέγατε ένα άλλο pop-up με ακτίνα 10μ, τότε προφανώς θα χρειάζονταν πολύ λιγότερα pop-up να τοποθετηθούν. Σημείωση: Προσπαθούμε να ποτίσουμε τον κήπο μας με όσο το δυνατόν λιγότερα pop-up. Αυτό γιατί όσο περισσότερα pop-up έχουμε, χρειζόμαστε περισσότερα αυλάκια να σκάψουμε και τα pop-up αυτά θα πρέπει να χωριστούν σε περισσότερες γραμμές άρδευσης, οι οποίες συνεπάγονται περισσότερες ηλεκτροβάνες και μεγαλύτερο προγραμματιστή. Δηλαδή έχουμε μεγάλο κόστος σε υλικά και εγκατάσταση και ένα σύστημα δυσανάλογα περίπλοκο που θα απαιτεί και μεγαλύτερη συντήρηση.  Γυρνώντας στο σχεδιάγραμμα του κήπου μας, κοιτάμε τις διαστάσεις σε μέτρα του γκαζόν μας και προσπαθούμε να υπολογίσουμε, αν είχαμε pop-up με 5μ ακτίνα, πόσα τέτοια περίπου θα χρειαζόμασταν. Αν είναι λιγότερα από 20 τότε μπορούμε να πάρουμε την απόφαση να χρησιμοποιήσουμε σατικά pop-up. Αλλιώς χρησιμοποιούμε γραναζωτά. Προσοχή στο σχήμα του κήπου μας. Αν αυτό έχει πολλές στενές λουρίδες, τότε δεν θα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε γραναζωτά. Επίσης αν αυτό είναι ένα τετράγωνο ή ένα ορθογώνιο, τότε θα πρέπει να εξετάσουμε την περίπτωση να βάλουμε γραναζωτά, ακόμα και αν χρειζόμασταν λίγα στατικά για να το ποτίσουμε.  Στο δικό μας σχεδιάγραμμα είναι προφανές ότι θα το ποτίσουμε με στατικά, διότι έχουμε μικρές διαστάσεις κήπου και πολλές γωνίες στο σχήμα μας.     

Βήμα 1ο: Επιλέγουμε τύπο στατικού pop-up που θα χρησιμοποιήσουμε. Σην συγκεκριμένη περίπτωση επιλέγουμε το Hunter PS 10'(3m ακτίνα). Ο πίνακας στόμιων του φαίνεται δίπλά. Επειδή τα στατικά ρυθμίζονται πόση γωνία διαβροχής θα έχουν, ο πίνακας μας δίνει τιμές για τις διάφορες γωνίες π.χ. 45, 90 κ.τ.λ.    

Βήμα 2ο: Τοποθετούμε τα pop-up μας πρώτα στις γωνίες του κήπου

PS Standard Nozzle Performance Data - Metric
	3.0 Meter Radius (10') Color Code: Red
	Pressure		Radius	Flow
Arc	PSI Atm	kPa	m	m3/hr	l/min
45	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.04 0.05 0.06 0.06 0.06	0.63 0.79 0.92 0.95 1.04
90	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.08 0.09 0.11 0.11 0.12	1.26 1.57 1.84 1.89 2.08
120	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.10 0.13 0.15 0.15 0.17	1.68 2.10 2.46 2.52 2.78
180	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.15 0.19 0.22 0.23 0.25	2.52 3.14 3.68 3.78 4.16
240	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.20 0.25 0.29 0.30 0.33	3.35 4.19 4.91 5.04 5.55
270	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.23 0.28 0.33 0.34 0.37	3.77 4.72 5.52 5.68 6.25
360	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.30 0.38 0.44 0.45 0.50	5.03 6.29 7.37 7.57 8.33

Βήμα 3ο: Τοποθετούμε pop-up καλύπτοντας τα διάφορα κενά στην περίμετρο του κήπου μας.

Βήμα 4ο: Τοποθετούμε pop-up μέσα στην επιφάνεια του γκαζόν μας, καλύπτοντας τα οποιαδήποτε κενά. 

Σημείωση: Τοποθετούμε τα pop-up σε τέτοιες αποστάσεις ώστε να δημιουργούν αλληλοκάλυψη στο πότισμα. Αν ο κήπος μας έχει περίεργο σχήμα, τότε επιλέγουμε περισσότερους από έναν τύπους pop-up, ώστε με τις διάφορες ακτίνες να επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Αποτέλεσμα Βήματος 3-2:     Στο τέλος του βήματος αυτού θα πρέπει να έχετε σχεδιάσει στο σχεδιάγραμμα του κήπου σας τις θέσεις των pop-up και θα πρέπει να έχετε σιγουρευτεί ότι δεν θα δημιουργηθούν κενά στο πότισμα.

 

Βήμα 3-3 : Επιλογή σταλάκτων ή σταλακτηφόρου σωλήνα

Αφού έχουμε τελειώσει με την τοποθέτηση των pop-up για το πότισμα του γκαζόν, πρέπει να αποφασίσουμε πως θα ποτίσουμε τα υπόλοιπα φυτά του κήπου μας. Για το πότισμα αυτών μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους εξής τρόπους:     

Πότισμα με σταλακτηφόρο σωλήνα: Ο σταλακτηφόρος σωλήνας είναι σωλήνας που περιέχει ανά τακτά διαστήματα ενσωματωμένο σταλάκτη. Αν τα φυτά μας είναι γραμμικά τοποθετημένα και μας βολεύουν οι αποστάσεις των ενσωματωμένων σταλάκτων, τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σταλακτηφόρο σωλήνα. Επίσης σταλακτηφόρο σωλήνα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε παρτέρια με φυτά, όπου τον σταλακτηφόρο τον τοποθετούμε ελλικοειδώς ανάμεσα στα φυτά ποτίζοντας συνολικά την επιφάνεια και όχι μεμονωμένα κάθε φυτό.    

Πότισμα με σταλλάκτες: Αν δεν μας βολεύει ο σταλακτηφόρος τότε τοποθετούμε απλό σωλήνα άρδευσης και πάνω του τοποθετούμε στις αποστάσεις που θέλουμε τα διάφορα μπέκ.    

Πότισμα με μικροεκτοξευτήρες: Μπορούμε να ποτίσουμε μια επιφάνεια με φυτά και με μικροεκτοξευτήρες, όπου δημιουργούμε κατάβρεγμα όλης της επιφάνειας. 

Σημείωση: Ο κάθε σταλλάκτης ή μικροεκτοξευτήρας ή ο σταλακτηφόρος σωλήνας ρίχνει μια ποσότητα λίτρων νερού ανά ώρα. Έχοντας αποφασίσει τι τύπο θα χρησιμοποιήσουμε, στο επόμενο βήμα θα πρέπει να επιλέξουμε και πόσα λίτρα ανά ώρα θα πρέπει ρίχνει κάθε σταλάκτης.  Στο συγκεκριμένο σχεδιάγραμμα του κήπου μας, επιλέγουμε για το πότισμα του περιμετρικού φράκτη επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε σταλακτηφόρο σωλήνα με ισαποχή σταλλακτών 30cm.

Αποτέλεσμα Βήματος 3-3:     Στο τέλος του βήματος αυτού θα πρέπει να έχετε αποφασίσει τι μέσο ή μέσα θα χρησιμοποιήσετε για να ποτίσετε τα υπόλοιπα φυτά του κήπου σας εκτός του γκαζόν και πόσους σταλάκτες ή μικροεκτοξευτήρες ή μέτρα σταλακτηφόρου θα χρειαστούν.

 

Βήμα 4ο: Διαχωρισμός σε γραμμές άρδευσης

Επιστρέφουμε στα δεδομένα που είχαμε μαζέψει στο Βήμα 1ο. Ξέρουμε πόση πίεση και πόση παροχή μας δίνει η πηγή του νερού μας. 

Πίεση: Το νερό φεύγοντας από την πηγή του νερού μας και κυκλοφορώντας μέσα στους σωλήνες χάνει μέρος της πίεσής του. Η πίεση ελλαττώνεται όταν το νερό περνάει μέσα από φίλτρα, ηλεκτροβάνες, όταν συναντάει pop-up και σταλλάκτες, όταν ο σωλήνας έχει γωνίες και ταφ και όταν ο σωλήνας τόποθετείται ανηφορικά. Ο υπολογισμός της απώλειας πίεσης του νερού απετεί πολύπλοκους υπολογισμούς και γνώσεις υδραυλικής. Εμάς μας ενδιαφέρει το τελευταίο pop-up ή σταλλάκτης σε μιά γραμμά άρδευσης να έχει την απαραίτητη πίεση για να λειτουργήσει. Για τον υπολογισμό της απώλειας πίεσης θα χρησιμοποιήσουμε καθαρά εμπειρικά δεδομένα. Συνήθως αν υπολογίσουμε μια απώλεια 1 έως 1,5 Atm συνολικά μέχρι το τέλος μιας συνηθισμένης γραμμής άρδευσης είναι αρκετό για τους υπολογισμούς μας. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να έχετε εξασφαλίσει περιθωριο ανοχής στην πηγή του νερού. Δηλαδή στην πηγή του νερό καλό είναι να έχουμε λίγο παραπάνω πίεση παρά να είμαστε οριακά, διότι το έλλειμμα της πίεσης θα το καταλλάβουμε αφού έχουμε εγκαταστήσει το σύστημά μας και το βάλουμε να δουλέψει. Αν υπάρχει πρόβλημα τότε, το μόνο που θα μπορούμε πρακτικά να κάνουμε θα είναι να αυξήσουμε την πίεση στην πηγή του νερού μας. Στην περίπτωση που παίρνουμε νερό από το δίκτυο ύδρευσης θα πρέπει να ελλατώσουμε τα pop-up σε κάθε γραμμή άρδευσης κάτι το οποίο θα μας υποχρεώσει να ξαναυπολογίσουμε από την αρχή το σύστημά μας. Σημείωση: Αφού συνήθως τα pop-up θέλουν 2 έως 3 Atm πίεση για να λειτουργήσουν, καλό είναι να έχουμε αρχική πίεση στην πηγή του νερού μας 4 με 4,5 Atm. 

Παροχή: Έστω ότι η πηγή του νερού μας, μας δίνει παροχή 1,5 μ3 ανά ώρα. Στο σχεδιάγραμμά του κήπου μας, έχουμε χρησιμοποιήσει 6 pop-up των 90ο, 2 pop-up των 180ο, 1 pop-up των 270ο και 1 pop-up των 360ο. Από τον πίνακα των στομίων παίρνουμε τις αντίστοιχες τιμές των παροχών για κάθε pop-up. Διαλέγουμε αυτές που αντιστοιχούν στην μεγαλύτερη πίεση, διότι άν έχουμε την μέγιστη πίεση τότε αυτή την τιμή θα πρέπει να υπολογίσουμε, ενώ άνα έχουμε μκρότερη πίεση τότε θα έχουμε περίσσευμα παροχής που δεν μας πειράζει. Αντίθετα αν έχουμε έλλειμα παροχής θα είναι δύσκολο να το διορθώσουμε.  Από τον πίνακα βλέπουμε ότι το κάθε pop-up 90ο για πίεση 2,5 Atm θέλει 0,12 m3/hr παροχή νερού (Σύνολο 6*0,12=0,72 m3/hr) , τον 180ο θέλει 0,25 m3/hr (Σύνολο 2*0,25=0,5 m3/hr), των 270ο θέλει 0,37 m3/hr (Σύνολο 1*0,37=0,37 m3/hr) και των 360ο θέλει 0,5 m3/hr (Σύνολο 1*0,5=0,5 m3/hr).

Συνολικά θέλουμε 0,72 + 0,5 + 0,37 + 0,5 = 2,09 m3/hr. Εμείς όμως από την πηγή του νερού μας έχουμε 1,5 m3/hr, οπότε δεν μπορούμε να ποτίσουμε όλο το γκαζόν συγχρόνως.Θα πρέπει να το χωρίσουμε σε δύο καμμάτια που το καθένα να μην θέλει πάνω από 1,5 m3/hr. Θέλουμε δηλαδή να φτιάξουμε 2 γραμμές άρδευσης.

Το πιά pop-up θα πάνε στην κάθε γραμμή άρδευσης είναι στην διακριτική μας ευχέρεια και απλά υπολογίζουμε την συντομότερη διαδρομή για τους σωλήνες μας, ώστε να μην ανοίγουμε περιττά αυλάκια στο χώμα.  Στο σχεδιάγραμμά μας παρακάτω φαίνονται οι γραμμές άρδευσης όπως τις χωρίσαμε. Στην γραμμή 1 έχουμε συνολική παροχή (3 * 0,12) + 0,25 + 0,5 = 1,11 m3/hr, ενώ στην γραμμή 2 συνολική παροχή (3 * 0,12) + 0,25 + 0,37 = 0,98 m3/hr. Και οι δύο γραμμές μας θέλουν λιγότερη παροχή από την διαθέσιμη της πηγής άρδευσης, οπότε ο σχεδιασμός μας είναι σωστός και θα λειτουργεί.  Τελειώνοντας με το γκαζόν θα πρέπει να δούμε πως θα ποτιστεί ο φράκτης με τον σταλλακτηφόρο.

Σημείωση: Το πότισμα με σταλλάκτες ή μικροεκτοξευτήρες ή σταλλακτηφόρο μπαίνει πάντα σε ξεχωριστή γραμμή ή γραμμές άρδευσης.  Στο σχέδιό μας έχουμε συνολικό μήκος φράκτη 29 m. Στον σταλλακτηφόρο με ισαποχή 30cm που έχουμε επιλέξει, περιέχονται για τα 29 m μήκος σωλήνα 29 / 0,3 = 97 σταλλάκτες. Οι σταλλάκτες αυτοί ρίχνουν 2 ή 4 λίτρα ανά ώρα. Έχοντας υπόψη ότι 1000 λίτρα είναι 1 m3 και ότι 97 * 4 = 388 λίτρα ανά ώρα, ο σταλλακτηφόρος μας θέλει 0,388 m3/hr, οπότε αρκεί μια γραμμή άρδευσης για να ποτίσουμε όλον τον φράκτη. 

Συμπέρασμα για τον κήπο μας χρειάζονται 3 γραμμές άρδευσης.

Αποτέλεσμα Βήματος 4:     Στο τέλος του βήματος αυτού θα πρέπει να έχετε υπολογίσει και διαχωρίσει τις γραμμές άρδευσης καθώς και να ξέρετε ποιά συγκεκριμένα pop-up ή σταλλάκτες θα χρησιμοποιήσετε. Επίσης θα πρέπει να έχετε σχεδιάσει πάνω στο σχεδιάγραμμα του κήπου τις γραμμές άρδευσης.

 

 

PS Standard Nozzle Performance Data - Metric
	3.0 Meter Radius (10') Color Code: Red
	Pressure		Radius	Flow
Arc	PSI Atm	kPa	m	m3/hr	l/min
45	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.04 0.05 0.06 0.06 0.06	0.63 0.79 0.92 0.95 1.04
90	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.08 0.09 0.11 0.11 0.12	1.26 1.57 1.84 1.89 2.08
120	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.10 0.13 0.15 0.15 0.17	1.68 2.10 2.46 2.52 2.78
180	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.15 0.19 0.22 0.23 0.25	2.52 3.14 3.68 3.78 4.16
240	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.20 0.25 0.29 0.30 0.33	3.35 4.19 4.91 5.04 5.55
270	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.23 0.28 0.33 0.34 0.37	3.77 4.72 5.52 5.68 6.25
360	1.0 1.5 2.0 2.1 2.5	100 150 200 210 250	2.1 2.4 2.9 3.0 3.5	0.30 0.38 0.44 0.45 0.50	5.03 6.29 7.37 7.57 8.33

 

Βήμα 5ο: Επιλογή σωλήνων

Αφού έχουμε χωρίσει το αυτόματο πότισμά μας σε γραμμές άρδευσης, θα πρέπει να δούμε τι διάμετρο σωλήνων θα χρησιμοποιήσουμε.  Οι σωλήνες βγαίνουν σε τυποποιημένα μεγέθη Φ16, Φ20, Φ25, Φ32, Φ40, Φ50 κ.τ.λ. Κάθε μέγεθος σωλήνα μπορεί να μεταφέρει μέχρι μια μέγιστη ποσότητα νερού. Μέγεθος σωλήνα     Μέγιστη παροχή νερού που μπορεί να μεταφέρει Φ16     0,58 m3/hr Φ20     1,1 m3/hr Φ25     1,8 m3/hr Φ32     3,05 m3/hr Φ40     5,4 m3/hr Φ50     8,4 m3/hr  

Στον διπλανό πίνακα φαίνεται η μέγιστη ποσότητα νερού που μπορεί να μεταφέρει κάθε σωλήνας.

Μέγεθος σωλήνα	Μέγιστη παροχή νερού που μπορεί να μεταφέρει
Φ16	0,58 m3/hr
Φ20	1,1 m3/hr
Φ25	1,8 m3/hr
Φ32	3,05 m3/hr
Φ40	5,4 m3/hr
Φ50	8,4 m3/hr

H μέγιστη ποσότητα νερού αντιστοιχεί και στην μέγιστη παροχή νερού που μπορεί να περάσει από έναν σωλήνα. 

Δευτερεύουσες γραμμές άρδευσης: Οι γραμμές άρδευσης αποτελούν τις δευτερεύουσες γραμμές του δικτύου μας. Στο σχεδιάγραμμά μας έχουμε 3 γραμμές άρδευσης. Η γραμμή άρδευσης που απαιτεί την μεγαλύτερη παροχή είναι η γραμμή άρδευσης 1, που θέλει 1,11 m3/hr. Από τον διπλανό πίνακα βλέπουμε ότι χρησιμοποιώντας Φ20 είμαστε οριακά, ενώ επιλέγοντας Φ25 υπερκαλύπτουμε τις ανάγκες μας.   Συνεπώς επιλέγουμε να βάλουμε σωλήνες Φ25 στις γραμμές άρδευσής μας.

Σημείωση: Καλό είναι να βάζουμε ίδιο μέγεθος σωλήνα στις γραμμές άρδευσης, για να έχουμε ομοιομορφία στην εγκατάσταση και ένα μέγεθος συνδετικά εξαρτήματα που θα χρειαζόμαστε.

Πρωτεύουσα γραμμή άρδευσης: Η πρωτέυων γραμμή άρδευσης ή κύριος σωλήνας άρδευσης είναι ο σωλήνας που θα συνδέει την πηγή του νερού μας με τις ηλεκτροβάνες και κατα επέκταση με τις γραμμές άρδευσης.

Ο κύριος σωλήνας άρδευσης μπορεί να έχει ίδιο ή μεγαλύτερο μέγεθος από τους δευτερεύοντες και θα πρέπει να μπορεί να μεταφέρει όλο το διαθέσιμο νερό από την πηγή του νερού μας.   Στο παράδειγμά μας ο κύριος σωλήνας άρδευσης από την πηγή του νερού μέχρι τις γραμμές άρδευσης θα πρέπει να μπορεί να μεταφέρει 1,5 m3/hr, όση παροχή έχουμε από την πηγή του νερού μας.. Από τον διπλανό πίνακα μπορούμε να δούμε ότι καλυπτόμαστε πάλι από σωλήνα Φ25.  Αρα μπορούμε να υλοποιήσουμε το αρδευτικό μας δίκτυο χρησιμοποιώντας παντού Φ25.

Αποτέλεσμα Βήματος 5:     Στο τέλος του βήματος αυτού θα πρέπει να έχετε εξακριβώσει τί διάμετρο σωλήνα θα βάλετε στην κύριο σωλήνα άρδευσης και τι στις γραμμές άρδευσης.

 

Βήμα 6ο: Τοποθέτηση ηλεκτροβανών και προγραμματιστή

Ηλεκτροβάνες: Τις ηλεκτροβάνες τις τοποθετουμε σε κάποιο σημείο στην περίμετρο του κήπου μας. Τοποθετουνται συνήθως υπόγεια μέσα σε κατάλληλο φρεάτιο. Μπορούν όμως να τοποθετηθούν και υπέργεια και οι σωλήνες των γραμμών άρδευσης να μπαίνουν υπόγεια στο έδαφος μετά. Θα πρέπει να προσέξουμε ο χώρος που θα τις τοποθετήσουμε να βολεύει ώστε να μπορούν να έρθουν οι σωλήνες από τις γραμμές άρδευσης καθώς και ο κύριος αγωγός χωρίς περιτές διαδρομές μέσα στον κήπο. Επίσης θα πρέπει ο χώρος να βολεύει ώστε να είναι εύκολα προσεγγίσιμες ακόμα και όταν δουλεύει το αρδευτικό μας. Καλό επίσης είναι να μπορούμε από τον χώρο των ηλεκτροβανών να έχουμε οπτική επαφή με τις γραμμές άρδευσης όταν ποτίζουν, ώστε σε περίπτωση χειροκίνητης λειτουργίας τους να ελέγχουμε τι ακριβώς ποτίζεται. 

Σημείωση: Χρειαζόμαστε μία ηλεκτροβάνα για κάθε γραμμή άρδευσης. Στο παράδειγμά μας θέλουμε 3 ηλεκτροβάνες. 

Προγραμματιστής: Ο προγραμματιστής μπορεί να τοποθετηθεί οπουδήποτε στο κήπο μας, συνήθως τοποθετήται σε κάποιο προφυλαγμένο σημείο ή μέσα σε κάποι δωμάτιο. Θα πρέπει να υπάρχει πρόσβαση ρεύματος 220Volt για να λειτουργήσει, και θα πρέπει να είναι δυνατή η σύνδεσή του με καλώδια με τις ηλεκτροβάνες. Οι προγραμματιστές αναφέρονται με τον αριθμό στάσεων που μπορούν να υποστηρίξουν. Κάθε μία στάση αντιστοιχεί με μία ηλεκτροβάνα. ?ρα θέλουμε προγραμματιστή με αριθμό στάσεων τουλάχιστον ίσο ή μεγαλύτερο από τον αριθμό ηλεκτροβανών.  Στο παράδειγμά μας τοποθετουμε προγραμματιστή 4 στάσεων.

Αποτέλεσμα Βήματος 6:  Στο τέλος του βήματος αυτού θα πρέπει να έχετε αποφασίσει που θα τοποθετηθούν οι ηλεκτοβάνες και ο προγραμματιστής και αν είναι εφικτή και εύκολη η σύνδεσή των σωλήνων και των καλωδίων.

 

Βήμα 7ο:      Επίλογος

Σε έναν περιληπτικό πρακτικό οδηγό σχεδίασης αρδευτικού όπως είναι αυτός δεν είναι δυνατόν να αναφερθούν και να εξεταστούν όλες οι περιπτώσεις που μπορούν να απαντηθούν κατά την σχεδίαση ενός αρδευτικού δικτύου. Σκοπός είναι να σας δώσουμε μια περιγραφή των βασικότερων βημάτων για την σχεδίασή του, χωρίς να εξετάζουμε επιμέρους λεπτομέρειες. Ο οδηγός αυτός είναι αρκετός για την σχεδίαση μικρών δικτύων και με λίγη προσπάθεια θα είστε σε θέση να σχεδιάσετε και να υλοποιήσετε το αυτόματο πότισμα στον δικό σας κήπο.